Η ψυχή του Κόσμου

Ο κοσμικός άνθρωπος

Στο Μεσαίωνα, κάθε ζώδιο συσχετιζόταν μ' ένα μέρος του σώματος, επιβεβαιώνοντας έτσι τις αντιστοιχίες μεταξύ του ατόμου κι ενός έμψυχου σύμπαντος.

Jane Hope, Τι σημαίνει Πνεύμα
Isorropon , 2006

" Στις μέρες μας, πολλοί από μας αισθανόμαστε αποκομμένοι από το φυσικό κόσμο. Δεν εξαρτιόμαστε πλέον τόσο άμεσα από τις αλλαγές του καιρού και τις τέσσερις εποχές του χρόνου, ενώ έχουμε σε μεγάλο βαθμό εγκαταλείψει εκείνες τις τελετουργίες που κάποτε εξέφραζαν τη στενή μας σχέση με τη Γη.

Εντούτοις, από πολύ παλιά, οι άνθρωποι διαισθανόταν ότι μια ζωτική, πνευματική δύναμη διασυνδέει ολόκληρο το υλικό Σύμπαν. Πίστευαν ότι η Γη είναι ένα ζωντανό πλάσμα, με μια ψυχή που τη ζωογονεί, παρόμοια με κείνη του ανθρώπου. Αυτή η αντιστοιχία, μεταξύ του κόσμου των ανθρώπων και του φυσικού κόσμου, υπογραμμιζόταν, κάποτε, μέσω των στοιχείων της φύσης, ενώ η πνευματικότητα εκδηλωνόταν μέσα από τον σεβασμό για τη Γη.

Πολλοί λαοί εξακολουθούν ν' αντιλαμβάνονται την ιερότητα σ' οτιδήποτε υπάρχει γύρω τους. Ορισμένες κοινωνίες, ακόμη και σήμερα, επιχειρούν με παραδοσιακές τελετουργίες να επηρεάσουν την ψυχή της Γης, μέσα από την προσευχή, τη θυσία και τις προσφορές.

Η έλξη που ασκούσε η ψυχή του Κόσμου στους αρχαίους Έλληνες είχε ως αποτέλεσμα την τεράστια επίδρασή της στη δυτική σκέψη. Στον Τίμαιο, ο Πλάτωνας χρησιμοποίησε έναν κοσμολογικό μύθο για να εξηγήσει την ύπαρξη της ψυχής του κόσμου.

Ο δημιουργός Θεός έδωσε στο Σύμπαν τη μορφή μιας περιστρεφόμενης σφαίρας. Η σφαίρα αυτή, φτιαγμένη από ψυχική ουσία, δημιουργήθηκε χάρη στην αρμονική συνεύρεση της Γης, του νερού, της φωτιάς και του αέρα. Μετά τη δημιουργία του Σύμπαντος, από τα υπολείμματα της ψυχικής ουσίας, σχηματίστηκαν οι ανθρώπινες ψυχές.

Μεταφρασμένη στα λατινικά, η έννοια της anima mundi επανήλθε ύστερα από αιώνες και ενέπνευσε τους νεοπλατωνικούς φιλοσόφους, τους αλχημιστές και τους αστρολόγους. Αυτοί πίστευαν ότι ο πνευματικός προορισμός του ανθρώπου βρίσκεται στην εκ νέου ανακάλυψη του συνόλου των ιδεών από τις οποίες προήλθε η ατομική ψυχή.

Jane Hope*, Τι σημαίνει Πνεύμα
Isorropon , 2006

Στον 20ο αιώνα, ο ψυχολόγος Carl Jung παρουσίασε την άποψή του σχετικά με το ρόλο που παίζουν στο ασυνείδητο, έως και σήμερα, οι διασυνδέσεις μεταξύ της ψυχής και του Κόσμου. Ερμήνευσε την πνευματική εξέλιξη ως μία διαδικασία, κατά την οποία η δημιουργός αρχή, που ζωοποιεί το Σύμπαν, αποκτά συνείδηση του εαυτού της μέσω του ανθρώπινου νου - συνήθως μέσα από ονειρικά σύμβολα.

Ο επιστημονικός υλισμός μπορεί ν' αντιλαμβάνεται τον κόσμο ως μια άψυχη υλική μάζα. Παρόλ' αυτά, οι αντιστοιχίες μεταξύ της ανθρώπινης ψυχής και του φυσικού κόσμου στέλνουν ακόμα μυνήματα στη βαθύτερη συνείδησή μας, μέσα από τα όνειρα, τους μύθους και τα σύμβολα των θρησκειών, τα οποία μας βοηθούν πνευματικά στην αυτοσυγκέντρωση. "

* Η Jane Hope είναι Βουδίστρια και καθηγήτρια Βουδισμού. Απόφοιτος καλλιτεχνικής σχολής, ζωγραφίζει ενθουσιωδώς μέχρι σήμερα.